شبکه اطلاع رسانی مرصاد ، با وجود اطلاع رسانی های گسترده درباره عوارض شایع و حتی نادر مصرف خودسرانه دارو، روز به روز شاهد افزایش آمار آن هستیم و در کمال اطمینان عده ای همواره به دیگران مصرف داروهایی که برای بقیه موثر بوده را توصیه می کنند.
کورتن ها و آنتی بیوتیکها عمده ترین داروهایی هستند که به صورت خودسرانه مصرف می شوند و البته پیامدهای خطرناکی به دنبال دارند که می طلبد با افزایش آگاهی در این باره آمار مصرف خودسرانه چنین داروهایی را کاهش دهیم.
دکترحسین بیگلری در گفتگو با خبرنگار مرصادنیوز اظهار داشت: یکی از اجزای مهم اصل خود مراقبتی، خودداری از مصرف بی رویه دارو است.
رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه گفت: از آنجا که هرساله مصرف خودسرانه داروها باعث ایجاد عوارض جدیدی بر روی سلامت افراد و عواقب دراز مدت می شود، نیازمند اطلاع رسانی و افزایش سواد سلامت جامعه درخصوص این موضوع است.
دکتربیگلری گفت: سرانه مصرف خودسرانه دارو در کشور ما نسبت به سایر کشورها بیشتر از میانگین منطقی است و بسیاری از افراد مصرف کننده چنین داروهایی بنا به توصیه اعضای خانواده، همسایه و فامیل از دارویی که برای افراد خاص و با دوز مشخص تجویز شده درحالی که صرفا بایستی توسط پزشک تجویز شود، استفاده می کنند.
وی عنوان کرد: افراد مذکور گاهی با داروساز هم مشورت نمی کنند و همین امر سبب ایجاد عوارض جدی بر روی سلامت آنها می شود.
رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه تصریح کرد: شایع ترین داروهایی که خودسرانه مصرف می شوند آنتی بیوتیکها، کورتن ها، مسکن ها و داروهای خواب آور هستند.
دکتربیگلری خاطرنشان کرد: یکی از عوارض اصلی مصرف آنتی بیوتیکها ایجاد مقاومت دارویی نسبت به آنها است که در همه دنیا یک مسئله بحرانی تلقی می شود به گونه ای که مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها می تواند تهدیدی جدی علیه سلامت افراد در آینده باشد.
وی افزود: عوارض مصرف آنتی بیوتیکها و مقاومت دارویی از آنجا که می تواند بر سلامت سالمندان، کودکان و زنان باردار هم ایجاد مخاطرات جدی تری کند حائز اهمیت بیشتری بوده و جزو اولویت‌های مهم موضوعات سلامت است.
دکتربیگلری گفت: اگرچه استفاده از کورتن ها توسط پزشکان معالج می تواند نقش تقریبا مثبتی در درمان هفته دوم بیماری کرونا داشته باشد اما به این معنا نیست که هر فرد بدون مشورت با پزشک یا داروساز اقدام به مصرف خودسرانه کورتن ها به ویژه دگزامتازون کنند.
وی عنوان کرد: افرادی که از داروهای نیروزا استفاده می کنند هم سراغ مصرف کورتن ها به ویژه به شکل تزریقی می روند که این امر متاسفانه می تواند عوارض خطرناکی نظیز ایجاد فشار خون بالا، خطر بروز دیابت یا تشدید آن برای افراد مبتلا، سرکوب سیستم ایمنی و حتی خطر بروز قارچ ها، عوارض عروقی قلبی و مغزی را به دنبال داشته باشد.
رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه تصریح کرد: همچنین کورتن ها می توانند عوارض دیگری از جمله ایجاد زخم معده و اثنی عشر، عوارض کبدی، کلیوی، چشمی، پوکی استخوان، بروز آکنه و جوش های متعدد پوستی و تاثیرات متعددی از جمله پرخاشگری تا افسردگی را در بدن ایجاد کنند پس توصیه می شود افراد در مورد لزوم مصرف کورتن ها دقت کرده و با پزشک یا داروساز مشورت کنند.
ضمنا میزان استفاده از اشکال تزریقی کورتن ها هم بالا و داری پیامدهای منفی و خطرات ناشی تزریقات بر بدن است.
دکتربیگلری خاطرنشان کرد: کورتن ها از جمله داروهایی هستند که برای درمان شرایط ویژه ای ساخته شده اند و در معالجه بیماری های خاصی مثل بیماری رماتیسم مزمن مفصلی و آسم مصرف می شوند.
در خصوص موضوع مسکن ها هم احتیاط لازم است با این حال بعضی از افراد بلافاصله پس از احساس کوچکترین درد بلافاصله از مسکن ها استفاده می کنند در حالی که بسیاری از دردها با استراحت، دوش گرفتن، ورزش کردن، کاهش وزن و رژیم غذایی مناسب تسکین می یابند مگر افرادی که دچار دردهای مزمن مفصلی نظیر بیماری آرتروز هستند که ممکن است نیاز به استفاده از داروهای مسک پیدا کنند.
وی افزود: مصرف بی رویه داروهای مسکن باز هم می تواند همان خطرات جدی را بر سلامت ایجاد کند به گونه ای که مصرف غیرمنطقی و خودسرانه آن می تواند سبب افزایش فشار خون بالا، ایجاد زخم معده و عوارض جدی روی کبد و کلیه ها شود.
رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه تصریح کرد:برخی از افراداز مسکن هایی از جمله چون دیکلوفناک ، ژلوفن، پروفن، بصورت مستمر استفاده می کنند.
بیگلری خاطرنشان کرد: داروها نقل و نبات نیستند که راحت افراد آن را به دیگران توصیه می کنند زیرا این داروها در کنار تسکین درد ممکن است مضرات شدیدی به دنبال داشته باشد.
وی افزود: مسکن ها عوارض جدی کلیوی هم به دنبال دارند و در دراز مدت هم باعث ایجاد عوارض بر روی دستگاه گوارش، استخوان ها و کبد خواهند شد.
دکتربیگلری تصریح کرد: گروه داروهای خواب آور و آرام بخش نیز از جمله شایع ترین داروهایی هستند که خودسرانه مصرف می شوند درحالی که این داروها با توجه به شرایط حاد باید توسط پزشک یا روان پزشک تجویز شوند.
وی افزود: مصرف خودسرانه داروهای خواب آور و آرام بخش به دلیل اختلال در سطح هوشیاری می تواند تصادفات مرگ بار رانندگی را به دنبال داشته باشد و به دلیل کاهش سیستم هوشیاری، هنگام کار با وسایلی که نیازمند هوشیاری کامل است هم می تواند خطرات و آسیبهای جدی ایجاد کند.
بیگلری خاطرنشان کرد: دقت شود مصرف آرام بخش و داروهای خواب آور تابع قوانین و مقررات خاصی است و در مصرف مقدار مشخص کوتاه مدت دارو باید دقت کرد.
وی افزود: درباره مصرف آنتی بیوتیک، کورتن ها، مسکن و داروهای خواب آور باید پرسیده شود آیا ضرورتی برای مصرف این داروها وجود دارد یا خیر ، اگر بنا به تجویز پزشک یا توصیه داروساز مصرف می شود باید بر اساس دوز توصیه شده مصرف شوند و نباید خودسرانه مورد استفاده قرار گیرند.
دکتربیگلری گفت: بسیاری از افراد به دنبال بهبودی مختصر بلافاصله مصرف آنتی بیوتیک را قطع می کنند که این امر خطر بروز مقاومت آنتی بیوتیکی را افزایش می دهد و در مسکن ها هم مصرف بلند مدت سبب ایجاد عوارض شدیدتر و وابستگی می شود همچنین داروهای خواب آور هم اعتیاد آور است و کنار گذاشتن آن سبب اختلال در تعادل بدن می شود.
دکتربیگلری گفت: به طور کلی با پرهیز از مصرف خودسرانه داروها از ایجاد پیامدهای ناگوار کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت بر روی سلامت جلوگیری کنیم زیرا بسیاری از این عوارض دارویی منجر به بستری شدن افراد در بیمارستان ها، افزایش هزینه های دسترسی بر اقتصاد خانواده و سیستم سلامت کشور خواهد شد درحالی که با استانداردهای جهانی هم مطابقت ندارد.
وی افزود: در بسیاری از مواقع بدن به مصرف این داروها یا نیاز نداشته یا در کوتاه مدت نیاز داشته با این حال بسیاری از افراد مراجعه کننده برای تجویز دارو به پزشک و داروخانه اصرار می کنند، در واقع این موضوع نیازمند فرهنگ سازی اجتماعی است و بهترین راه فرهنگ سازی اجتماعی جلوگیری از مصرف خودسرانه و غیر منطقی دارو و افزایش سواد سلامت در این خصوص است زیرا داروها نقل و نبات نیستند بلکه مصرف آنها عوارض جدی به دنبال دارد.